Posłowie Lewicy przedstawili w Sejmie kompleksowy projekt nowelizacji przepisów dotyczących gospodarki nieruchomościami i ochrony praw lokatorów. Kluczowe zmiany obejmują likwidację możliwości sprzedaży mieszkań komunalnych z wysokimi bonifikatami oraz wprowadzenie mechanizmów chroniących osoby starsze przed wyłudzeniami lokali. Projekt trafił do konsultacji społecznych i oceny Biura Legislacyjnego Kancelarii Sejmu.
Stopniowe kurczenie się zasobu komunalnego
W uzasadnieniu do projektu Lewica wskazuje na problem systematycznego zmniejszania się publicznego zasobu mieszkaniowego od początku lat 90. „Gminy sprzedawały mieszkania z wysokimi bonifikatami, uzasadniając to wówczas brakiem środków na remonty” – czytamy w dokumentach. Podkreślono, że możliwość obniżenia ceny nawet o 90% skłoniła samorządy do „wyprowadzenia setek tysięcy lokali z mienia publicznego”, co potwierdzają dane Głównego Urzędu Statystycznego oraz raporty Najwyższej Izby Kontroli.
Projektodawcy argumentują, że proponowane zmiany mają odwrócić tę tendencję. „Projekt ustawy zmienia tę logikę, eliminując przyczynę wyprzedaży. Likwiduje uprawnienie rad gmin do stosowania bonifikat przy sprzedaży lokali, co zmusza samorządy do wyceniania mienia po wartości rynkowej lub pozostawienia go w zasobie mieszkaniowym” – wskazano. Ma to zapewnić, że publiczne środki przeznaczone na budowę lub modernizację mieszkań nie będą tracić na wartości przy ewentualnej sprzedaży.
Większa ochrona dla seniorów
Drugim filarem projektu jest wzmocnienie ochrony osób starszych, które, jak zauważono w uzasadnieniu, często padają ofiarą wyłudzeń. Chodzi o sytuacje, gdy osoby po 60. roku życia, nierzadko samotne i dysponujące niewielkimi świadczeniami, pod pozorem uzyskania pomocy przenoszą własność swoich mieszkań na nieuczciwe podmioty.
Nowe przepisy mają umożliwić samorządom nabywanie lokali mieszkalnych od osób starszych do gminnego zasobu mieszkaniowego, również z opcją płatności ratalnej. Taki wykup miałby być dodatkowo wspierany z Funduszu Dopłat do wysokości 50% kosztów. Obecne regulacje, jak tłumaczą autorzy projektu, nie pozwalają gminom na zakup mieszkań od seniorów z rozłożeniem płatności na raty, gdyż wsparcie z Funduszu Dopłat wymaga rozliczenia w ciągu 60 dni.
„Równocześnie projekt wprowadza specjalną ochronę dla osób starszych. Definiuje „osobę starszą” na gruncie ustawy o osobach starszych i pozwala gminie wykupić od niej mieszkanie z jednoczesnym zawarciem umowy najmu na czas nieoznaczony w tym samym lokalu” – czytamy w uzasadnieniu.
Co dalej z projektem?
Według oceny skutków regulacji, proponowane zmiany nie powinny generować dodatkowych obciążeń dla budżetów samorządów. Co więcej, sprzedaż lokali z zasobu mieszkaniowego po cenach rynkowych może potencjalnie zwiększyć dochody gmin.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz ustawy o finansowym wsparciu niektórych przedsięwzięć mieszkaniowych został obecnie skierowany do szerokich konsultacji społecznych. Równolegle zaopiniuje go Biuro Legislacyjne Kancelarii Sejmu.